Wat is koemelkallergie?

Een allergie is een abnormale reactie van het immuunsysteem op een normaal gezien ongevaarlijk eiwit. In dit geval dus een eiwit dat aanwezig is in koemelk (en bij uitbreiding alle andere dierlijke melk).

Verschil koemelkallergie en lactose-intolerantie

Veel mensen verwarren koemelkallergie en lactose-intolerantie met elkaar, wat best begrijpelijk is. Toch zijn het twee hele andere aandoeningen met elk hun eigen dieet.

Bij koemelkallergie wordt er dus gereageerd op de eiwitten in de koemelk, door middel van het immuunsysteem. Hier is het belangrijk om alle melk te vermijden, zelfs de kleinste hoeveelheid kan al klachten veroorzaken.

Bij lactose-intolerantie wordt er gereageerd op de suiker in de koemelk, deze heet lactose of melksuiker. Het immuunsysteem speelt hier geen rol, de klachten ontstaan doordat mensen met lactose-intolerantie lactose niet goed kunnen afbreken. Ze hebben hiervoor niet voldoende enzymen (‘schaartjes’ die de melksuiker in kleinere stukjes knippen), waardoor de lactose opstapelt in de darm, en begint te fermenteren. Dit levert klachten als krampen, winderigheid, een opgeblazen buik, diarree, … op.

Bij lactose-intolerantie is er een tolerantiedrempel. Hoeveel die drempelwaarde bedraagt, is voor elke persoon anders, maar veel mensen met lactose-intolerantie verdragen bijvoorbeeld gerust een potje yoghurt of een paar slokken melk. Koemelk helemaal vermijden is dus niet nodig.

Bovendien kan de voedingsindustrie tegenwoordig al makkelijk lactose verwijderen uit koemelk, waardoor er heel wat producten verkrijgbaar zijn die wél uit melk bestaan, maar geen lactose meer bevatten.

Lactose-intolerantie bij jonge kinderen is zéér zeldzaam, wat ook logisch is, aangezien moedermelk veel lactose bevat. Moesten veel kinderen hier intolerant voor zijn, zou er evolutionair gezien iets niet kloppen.

Dus kort samengevat: bij baby’s is de kans veel groter dat het om koemelkallergie dan lactose-intolerantie gaat.

Symptomen

Koemelkallergie wordt vaak niet meteen opgepikt door gezondheidsprofessionals omdat de symptomen vaak vaag of algemeen zijn en ook allerlei andere oorzaken kunnen hebben.

Er is geen waterdicht onderzoek voor de diagnose van koemelkallergie, zeker bij baby’s. De gouden standaard om de diagnose te stellen is eliminatie en provocatie. Daarbij wordt enkele weken een strikt koemelkvrij dieet gevolgd. Indien de klachten na die paar weken verdwenen zijn, wordt er daarna terug koemelk geïntroduceerd. Zodra de klachten terug verschijnen na deze introductie, kan de diagnose gesteld worden, en moet er uiteraard voorlopig verder koemelkvrij worden gegeten.

Wat mag je niet eten bij koemelkallergie?

Heel kort door de bocht: alles waar koemelk in zit. Maar bij uitbreiding wordt er eigenlijk aangeraden om ook alle andere dierlijke melk zoals geiten- en schapenmelk te vermijden. De eiwitten in deze melken lijken namelijk heel sterk op die in koemelk, waardoor de kans groot is dat het immuunsysteem hier ook zal op reageren.

Jammer genoeg gaat het dus niet alleen om ‘pure’ zuivelproducten zoals melk, boter, kaas en yoghurt. In heel veel andere voedingsmiddelen wordt er ook melk toegevoegd, in grote of kleine hoeveelheid. Zelfs in voedingsmiddelen waarvan je het helemaal niet zou verwachten, zoals bijvoorbeeld sausbinder of hesp.

Een baby die exclusief borstvoeding krijgt, moet onrechtstreeks op dieet: wat mama eet, komt namelijk in de moedermelk terecht. Het is in dit geval dus belangrijk dat de mama een strikt melkvrij dieet volgt.

Een baby die kunstvoeding krijgt, zal een aangepaste kunstvoeding voorgeschreven krijgen. Ofwel een kunstvoeding op basis van koemelk waarvan de eiwitten gehydrolyseerd (‘verknipt’) en dus onherkenbaar zijn voor het immuunsysteem, ofwel een kunstvoeding op basis van rijsteiwitten. Bespreek deze overstap steeds met een gezondheidsprofessional (kinderarts, huisarts, vroedvrouw, apotheker, …)

Vanaf een kindje vaste voeding eet, is het uiteraard ook belangrijk dat er in die vaste voeding geen melk aanwezig is.

Prevalentie en prognose

Voor België is er geen data beschikbaar over de prevalentie van voedselallergie. Er wordt geschat dat 6-8 % van de kinderen jonger dan 3 jaar, en 2-3 % van de volwassenen allergisch is aan bepaalde voedingsmiddelen.

De vooruitzichten bij koemelkallergie zijn gelukkig goed: bij 85% van de kinderen verdwijnt koemelkallergie terug voor de leeftijd van 3 jaar.

Vermoed je dat je kindje koemelkallergie heeft, en heb je geen idee waar te beginnen? Silke helpt je graag op weg tijdens een consultatie.