default logo

Nachtvoedingen bij baby’s en jonge kinderen

Er wordt heel wat geschreven en gepraat over tandbederf door nachtvoedingen bij baby’s en jonge kinderen. Maar wat is er nu echt van aan?

Op onze Facebook-pagina zagen we een paar stellingen de revue passeren. De tendens is er positief want we zijn het er allemaal over eens dat moedermelk overdag en ’s nachts nodig is voor een baby.

✅ “Nachtvoedingen stimuleren de hersenontwikkeling”

Voor een pasgeboren baby maakt het niet uit of het dag dan wel nacht is. In de buik was er immers de hele tijd voeding voor handen. De overgang naar het leven buiten de buik mag voor de kleintjes dus zeker rustig gemaakt worden. Bovendien zijn hun hersenen nog volop in ontwikkeling en daarvoor kunnen ze een regelmatige toevoer aan voedingsstoffen wel gebruiken.

Maar wat als er tandjes bij komen kijken?

Dan verandert er in principe niets. Makkelijk!

Sommige kindjes worden met tanden geboren, anderen krijgen pas ver na de eerste 18 levensmaanden de eerste tandjes in hun mond. Toch hebben alle kinderen moedermelk nodig om volop te gaan ontwikkelen.

✅ “Moedermelk zorgt voor sterke tanden”

Onderzoek wijst uit dat het drinken aan de borst kinderen tot een jaar lang beschermt tegen cariës door o.a. het calciumlaagje van de tanden mee te gaan opbouwen.

Wat dan na de eerste verjaardag?

Onderzoek geeft aan dat er meer research moet worden gedaan om de verhoogde risico’s op tandbederf in kaart te brengen voorbij de eerste verjaardag.

Moedermelk is niet cariogeen. Dat een kindje aan de borst dus nooit gaatjes kan krijgen is daarmee echter nog niet gezegd. Er zijn nog andere factoren die een rol spelen als het op tandbederf aankomt zoals bijvoorbeeld de persoonlijke mondflora, genetische voortbestemdheid, …

In 1999 werd er een uniek onderzoek uitgevoerd waarbij, in een labo, tanden enkel aan moedermelk werden blootgesteld. Er ontstond geen cariës. Wanneer er echter 10% sucrose werd toegevoegd aan de moedermelk schoot de cariës-ontwikkeling de hoogte in.

Wat we lezen over cariës bij jonge kinderen komt daarmee overeen: borstvoeding is niet schadelijk maar het is wel de ideale voedingsbodem voor vele bacteriën. Er is dus een zeer duidelijke link tussen tandbederf en borstvoeding maar borstvoeding an sich veroorzaakt geen tandbederf. Goed poetsen na het avondeten is dus de boodschap.

❌ “Zuigflescariës is gevaarlijk voor elk kind met tanden”

Zuigflescariës is een term die gebruikt wordt om het tandbederf bij jonge kinderen te gaan beschrijven. Het tandbederf begint dan meestal bovenaan terwijl de tanden onderaan eerder gespaard blijven. Verschillende studies suggereren dat kinderen die met een fles gevoed worden meer kans hebben om onder invloed van de Streptococcus mutans en de Streptococcus sobrinus bacterie (de cariës-bacteriën) gaatjes te gaan ontwikkelen.

Onderzoekers verklaren dit door het mechanische verschil tussen borst- en flesvoeding.

Met gaat er immers vanuit dat de tepel van de moeder ver in de mond komt en op de grens van het zachte en harde verhemelte gaat rusten tijdens een voeding, ver achter de tanden van het kindje dus.

Bij flesvoeding echter ligt de speen veel meer vooraan in de mond. Bovendien moet een kind dat met de fles gevoed wordt ook op een andere manier gaan drinken. Daar waar een kind aan de borst na elke zuigbeweging ook even slikt kan tijdens een flesvoedingsmoment de melk gewoon in de mond lopen. Bij borstvoeding wordt de mond dus als het ware leeg gemaakt na elke slok terwijl er bij flesvoeding veel vaker melk aan de tanden kan komen.

Dat wil dus ook zeggen dat kindjes die langdurige perioden zonder onderbreking aan de borst liggen mogelijk een grotere kans tot gaatjes hebben.

❌  “’s Nachts is er minder speekselproductie – minder voedingen zijn dus wenselijk”

Het speeksel in onze mond heeft verschillende functies. Eentje daarvan is het ‘wegspoelen’ van de suikers uit onze mond. ’s Nachts maken we minder speeksel aan en kunnen er dus grotere aanvallen gebeuren op ons tandglazuur. Om bacteriën geen kans te geven kan je ze simpelweg ‘wegpoetsen’ door voor het slapen gaan met je tandenborstel en (fluoride-)tandpasta aan de slag te gaan.

Toen er een onderzoek gebeurde bij langvoedende moeders in Nederland kwam daar immers uit dat de kinderen die voorbij het eerste levensjaar aan de borst dronken en  tegelijkertijd weinig of geen fluoride gebruikten een grotere kans hadden op het ontwikkelen van cariës.

❌ “Moedermelk bevat teveel melksuiker voor ’s nachts.”

Als moedermelk teveel suikers zou bevatten, dan hadden we daar Darwin-gewijs wel iets van gemerkt als soort. Toegegeven, moedermelk bevat heel wat lactose. De melk bevat echter ook heel wat andere dingen waaronder bijvoorbeeld lactoferrin. Lactoferrin verhindert de bacteriën om de lactose in moedermelk te gaan gebruiken voor het veroorzaken van gaatjes.

Vanwaar komt dan de mythe dat er teveel melksuiker zou zijn?

Die mythe wordt gevoed omdat moedermelk in combinatie met andere voedingsstoffen wel erg cariogeen (gaatjesmakend) wordt: Borstvoeding gecombineerd met een suikerrijke drank of suikerrijke hap zorgt voor een grotere aanval op de tanden dan bijvoorbeeld het regelmatig drinken van suikerwater zou doen. Ook hier is dus de boodschap: goed poetsen zodat de bacteriën geen kans maken.

 

Conclusie:

  • Nachtvoedingen zijn nodig voor de ontwikkeling van de zuigeling.
  • Moedermelk maakt geen gaatjes.
  • Moedermelk biedt wel de ideale voedingsbodem voor de bacteriën die wel tandbederf veroorzaken.
  • Goed poetsen is van groot belang.

 

 

Lien Verdickt

Bronnen:

  1. Riordan, K. Wambach, Breastfeeding and Human Lactation, vierde editie.
  2. Benjamin W. Chaffee DDS, MPH, PhD, Carlos Alberto Feldens PhD Márcia Regina Vítolo PhD  Association of long-duration breastfeeding and dental caries estimated with marginal structural models januari 2014
  3. Tham R, Bowatte G, Dharmage SC, Tan DJ, Lau MX, Dai X, Allen KJ, Lodge CJ. Breastfeeding and the risk of dental caries: a systematic review and meta-analysis. december 2015
  4. Richards D. Breastfeeding up to 12 months of age not associated with increased risk of caries. september 2016
  5. Weerheijm KL, Uyttendaele-Speybrouck BF, Euwe HC, Groen HJ. Prolonged demand breast-feeding and nursing caries. Caries Res. 1998
  6. Brian Palmer, D.D.S. http://www.brianpalmerdds.com/caries.htm, geraadpleegd september 2018