Slaapcultuur

Over hoe, waar, wanneer en waarom baby’s en kinderen moeten slapen wordt heel veel gezegd en geschreven. We gaan vaak op zoek naar ‘de waarheid’ rond slaap. Wat is juist, waarmee help ik mijn baby het beste? Anneleen neemt je graag even mee:

De conclusie is dat HET antwoord hierop onbestaande is: elk gezin heeft zijn eigen verwachtingen, samenstelling, gewoontes en noden. In onze Westerse cultuur krijgen kinderen vaak een eigen kamer, met een eigen bedje. We verwachten dan ook dat ze (snel na geboorte of op termijn) daar gaan slapen. Onderzoek naar slaap gebeurde in de jaren ’80 dan ook bij kunstgevoede, apart slapende baby’s. Dit was in het westen de norm. Hierdoor krijgen we een vertekend beeld van wat normaal is. Stel dezelfde vraag aan andere culturen wereldwijd en je krijgt volledig andere visie, gewoontes en richtlijnen. Bijvoorbeeld in Inda is het heel normaal dat het hele gezin in één bed slaapt. Ook de begrippen ‘zelfregulatie’ en ‘zelfstandig inslapen’ zijn cultureel bepaald.

De laatste jaren veranderen we van een strenge gedragsgerichte visie -met straffen en belonen, laten huilen- naar een meer ontwikkelingsgerichte aanpak -het belang van de eerste 1001 dagen, het belang van emoties en temperament…-. Het is onvermijdelijk (en gelukkig) dat ook onze kijk op slaap mee verandert.

Psychoanalyticus Winnicott zei: “there’s no such thing as a baby.” Waarmee hij doelde op het belang van de onlosmakelijke band tussen moeder en kind. Een simpele zin, met heel veel gelaagdheid. Een baby kan niet op zichzelf bestaan, hij heeft een zorgpersoon, een moeder, een vader nodig om te overleven.

Dit leidt er toe dat het belangrijk is om niet alleen naar cultuur, maar ook naar onze biologie te kijken als het om slapen gaat. Mensenkinderen worden geboren met een brein dat nog volop moet ontwikkelen. We zijn van nature dragers. Een jong kind kàn nog niet voor zichzelf zorgen, zijn eigen emoties begrijpen en een plaats geven en ook slapen gebeurt de eerste maanden/jaren in samenspel met een zorgpersoon.

Om rustig in te slapen is het belangrijk dat we ons veilig voelen, als volwassene worden we na een slaapcyclus van ongeveer 90 minuten even wakker, we beseffen waar we zijn, draaien ons om en slapen verder. ’s Morgens hebben we geen idee meer dat we wakker werden. Baby’s hebben deze vorm van bewustzijn nog niet, waardoor ze ons vaak even nodig hebben om terug in de volgende slaapcyclus weg te zakken.

Onderzoek toonde aan dat 70% van de ouders wel eens in slaap valt met de baby in de armen, in bed, in de zetel,… Dit is ook de reden waarom Kind en Gezin besloot richtlijnen rond veilig samen slapen te delen. Geïnformeerde keuzes zijn beter dan handelen uit onwetendheid.

Dit zijn ze:

Waar je je baby te slapen legt, is geen medische beslissing. Het is een beslissing die je mag nemen vanuit je gevoel, vanuit je instinctieve moeder- of vaderbrein. Je kan die beslissing ondersteunen met stevige fundamenten in het hobbelige landschap dat ouderschap heet. Wij geven je graag aangepaste bouwstenen mee. 

Met al je vragen over slaap en nachtelijk ouderschap kan je terecht bij Anneleen.

Bronnen

Gezin, K. e. (sd). Hou toezicht bij het slapen. Opgehaald van Kind en Gezin: https://www.kindengezin.be/nl/thema/slapen/veilig-slapen/hou-toezicht-bij-het-slapen

Janson, S. (2018). Winnicott, zijn leven, zijn werk, een theorie? . Tijdschrift voor Psychoanalyse en haar Toepassingen.

McKenna, J. (2017). Safe Infant Sleep. In J. McKenna. Lannoo.